Stan wyjątkowy w Polsce w 2021 r. – kiedy?
Stan wyjątkowy jest stanem nadzwyczajnym. Stosowanym w trzech sytuacjach:
- jeżeli zachodzi zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa. Ze strony czynników wewnętrznych, np. groźba zamachu stanu.
- jeżeli zachodzi zagrożenie bezpieczeństwa obywateli wskutek zjawisk destabilizujących państwo, w tym np. zamieszek,
- jeżeli zachodzi zagrożenie porządku publicznego i normalnego funkcjonowania życia w państwie.
Stan wyjątkowy – po co?
Celem wprowadzenia stanu wyjątkowego w Polsce, jest jak najszybsze przywrócenie normalnego funkcjonowania państwa.
Kto może wprowadzić stan wyjątkowy w Polsce?
Stan wyjątkowy jest wprowadzany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Rady Ministrów w drodze rozporządzenia.
Omawiany stan nadzwyczajny może być wprowadzony na części albo na całym terytorium państwa polskiego. Kompetencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej jest zbieżna z jego funkcją, o której mowa w treści art. 126 ust. 2 Konstytucji:
Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na
straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności
jego terytorium.
Wniosek Rady Ministrów (formalnie jest to uchwała Rady Ministrów) stanowi konieczny wymóg proceduralny dojścia do skutku rozporządzenia (zob. też art. 146 ust. 4 pkt 7).
W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny.
Ile może trwać stan wyjątkowy?
Stan wyjątkowy jest wprowadzany zawsze na czas oznaczony i to nie dłuższy niż 90 dni. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić wyłącznie raz. Na czas nie dłuższy niż 60 dni. Potrzebna do tego jest zgoda Sejmu. Kwestię zasadności wprowadzenia stanu wyjątkowego oraz jego ewentualnego przedłużenia rozpatruję Sejm. W przypadku stwierdzenia przeciwwskazań do wprowadzenia stanu wyjątkowego lub jego przedłużenia – może uchylić rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Od kiedy będzie stan wyjątkowy?
Rozporządzeniem Prezydenta RP Andrzeja Dudy z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego, wskazano, że stan wyjątkowy wprowadzono z dniem 2 września 2021 roku.
Jakie konsekwencje wiążą się z wprowadzeniem stanu wyjątkowego?
W czasie obowiązywania stanu wyjątkowego, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, wprowadza się następujące rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela:
- zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania zgromadzeń,
- zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania imprez masowych, artystycznych i rozrywkowych,
- obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość przez osoby, które ukończyły 18 lat, a w przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 18 roku życia – legitymacji szkolnej,
- zakaz przebywania w ustalonym czasie w oznaczonych miejscach, obiektach i obszarach,
- zakaz utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech określonych miejsc, obiektów lub obszarów,
- ograniczenie prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni poprzez wprowadzenie zakazu ich noszenia,
- ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.
Gdzie wprowadzono stan wyjątkowy w Polsce?
Stan wyjątkowy wprowadzono w miejscowościach położonych na wschodniej granicy z Białorusią, tj. na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego.
art. 230 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:
1. W razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, Prezydent Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić, na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa.
2. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni.
